Hoe mijn belangstelling voor de Citroën Traction Avant gewekt werd

Vanaf mijn jeugd ben ik al gefascineerd door de Citroën Traction Avant. Onze huisarts Jan van Nes reed er in de jaren 50 zijn visites mee en zelfs zeven keer (1949-1955) de originele tulpenrallye die begon en eindigde in Noordwijk aan Zee. Hij deed dat in verschillende auto's van het type 11 BL, een auto die ik sinds april 2000 ook bezit. Mijn 11 BL is een mooi origineel exemplaar uit 1953.  We hebben er tal van buitenlandse ritten mee gereden en hij fungeerde ook af en toe als trouwauto.  In de zesde klas van de lagere school las ik de boekenserie "Reis door de nacht" van Anne de Vries, waarin  de hoofdpersoon, Jan de Boer, een rol speelde als chauffeur van een verzetsgroep  tijdens de tweede wereldoorlog. Met een zescilinder Traction Avant bevrijdden zij  de gewonde en door de Duitsers gevangen genomen Piet uit het ziekenhuis.  In het boek wordt de zescilinder geprezen om zijn kracht en rijeigenschappen.  Als de auto later met de dubieuze Sylvia achter het stuur gesignaleerd wordt, staat er een plaatje in het boek van een Traction met klepjesmotorkap. Voor de oorlog hadden de Tractions inderdaad een klepjesmotorkap, maar niet de zescilinder, die had een lamellen motorkap.  De tekenaar heeft zich dus vergist.  De liefde voor het sierlijke model uit 1934 is bij mij dus al vroeg begonnen.  Er zijn nu twee exemplaren van de Traction Avant in mijn bezit, een 11 BL uit 1953 en een zeldzame 11 Commerciale uit 1938.

Jaap Hoek, Voorschoten.

De Citroën 11 BL (Berline Légère) uit 1953

Deze Traction Avant kocht ik in april 2000, kort voor ik 50 werd. Hij was eerst bordeaux rood met zwarte spatborden en zilvergrijze grill en velgen. Het chroom was slecht en de rode lak had overal  craquelé.  De auto was wel geheel vrij van roest en helemaal hard. Technisch was hij heel goed en ook goed onderhouden bij garage Bakker in Sassenheim. Hij was in 1970 geïmporteerd uit Frankrijk  en vertoefde eerst een aantal jaren in Groningen.   Vanaf 11-08-1997 was hij in het bezit van de heer H. G. van Waegeningh uit Oegstgeest van wie ik de auto op 8 april 2000 kocht voor de prijs van 16.500 gulden. We reden van 23 tot en met 27 mei 2001 onze eerste buitenlandse rit met de auto in de staat waarin hij gekocht was. Het was de vier-landen-rit in Luxemburg, Duitsland, Frankrijk en België.  De traction deed het prima. 

Origineel was de auto zwart met gele velgen. In die kleurstelling wilden we de auto weer terug brengen. Ik heb alle plaatdelen gedemonteerd, geschuurd en naar de heer Varkevisser gebracht, destijds spuiter in Katwijk, Bij het kaal maken kwam de zwarte celluloselak weer tevoorschijn. Ook zag je de naad in het dak waar bij de fabricage van de auto in 1953 de dakplaat was ingelast. De velgen werden geschopeerd, een goede anti-corrosie bewerking, en in de originele geeltint gespoten. De wieldoppen in de juiste kleur grijs, evenals het interieur. De aangetaste chromen "petjes" op de wielen werden vervangen door nieuwe, verchroomde doppen. De bumpers, rozetten en overige verchroomde onderdelen werden opnieuw verchroomd door Stokkermans in Leiden.  De motorkappen werden voorzichtig gestraald in Noordwijkerhout en vervolgens gespoten met grondlak en vervolgens in zwarte twee componenten lak.  Onderdeel voor onderdeel werd zo de hele auto door de heer Varkevisser gespoten.  De auto had nog de bekleding uit 1953. Ook de hemelbekleding was oud en vuil. De linker voorstoel was bijna door gesleten en de stoelvulling ingezakt. De achterbank was erg vuil.  Op de vloer lagen alleen rubber matten. Daarom is de auto geheel nieuw gestoffeerd en bekleed door Van der Werf in Leiden. Stof in het juiste patroon kon nog via de tractionclub per meter gekocht worden. De stoelen zijn voorzien van nieuwe veerpakketten en vulling.  Het oude, grijze kunstleer was nog goed en is hergebruikt. Zelf heb ik de deurpanelen voorzien van nieuwe stof en nieuw kunstleer. Ook de hemelbekleding heb ik samen met mijn zoon vervangen.  Samen met hem en onze sleutelclub heb ik ook de draadboom geheel vervangen.  Toen alles klaar was, heeft de auto een dinitrol anti roest behandeling gehad bij Van Egmond in Alphen aan den Rijn. De auto was geheel roestvrij en heeft nergens ooit roest gehad. De deuren waren helemaal gaaf, ook aan de onderzijde. De binnenzijde van de kokerbalken was van blank staal, zoals op een filmpje dat Van Egmond maakte met een endoscoopcamera te zien was. 

 Later zijn ook de Michelin banden vervangen voor nieuwe. Bij het technisch onderhoud zijn in de loop der jaren tal van onderdelen vervangen en heeft er ook een koprevisie plaats gevonden. Toen aan het eind van een buitenlandse rit de versnellingsbak slijtage vertoonde, is deze in zijn geheel vervangen door een perfect gereviseerde nieuwe bak. De auto is nu in een heel goede en mooie staat. 

Met de 11 BL met imperiaal en antieke koffers die met leren riemen vast gemaakt zijn op de Voorschotense oldtimerdag. Tevens de RAP Crown met 3-versnellings Puch motor van juli 1966 en de Puch VS 50 L die ook tot mijn verzameling behoren. Precies  zo'n zelfde RAP Crown in maroonrood kocht ik nieuw in juli 1966 en reed hem tot 1972, waarna mijn jongste broer hem kreeg.  Eigenlijk had ik destijds liever de Puch gehad, want die was enorm "in" op school. Daarom kocht ik een aantal jaren geleden de Puch van het type en in de kleuren die ik als 16-jarige graag gehad had.  De RAP rijdt eigenlijk veel beter en is veel comfortabeler voor twee personen. 

De 11 C (Commerciale) uit 1938

De vooroorlogse Citroën 11 Commerciale is op een heel bijzondere manier in mijn bezit gekomen. Op de avond van woensdag 12 juli 2023 kwam  bij onze sleutelclub, die bestaat uit zes mannen, een advertentie op de site van Traction Avant Nederland ter sprake. De zeer zeldzame  11C werd aangeboden door een autoverzamelaar in Tegelen, Limburg voor een alleszins redelijke prijs.  We zouden de 11 C als een clubproject kunnen aanschaffen.  Op donderdag 13 juli belde ik de eigenaar, Piet Gielen, om wat informatie over de auto te vragen en of een eventuele bezichtiging op vrijdag 14 juli te regelen zou zijn.  De conclusie was dat het de moeite waard was om te gaan kijken en voor de zekerheid meteen een autoambulance mee te nemen.  Met z'n drieën  vertrokken we naar Limburg. De vijf overige leden van de sleutelclub hadden ieder een zesde van de aanschafprijs op mijn rekening gestort.  

We werden vriendelijk ontvangen en bekeken nog een aantal andere auto's die tot de verzameling van de heer Gielen behoorden.  De 11 Commerciale stond in een loods onder een dikke laag stof op zachte, oude HY banden. Niet alles was in orde, maar het uitgangspunt was goed. De doorlopende achterbumper hoorde er niet op, er zat een klein deukje in het linker voorspatbord, de grill en rechter voorstoel niet origineel, maar de carrosserie was helemaal kaal geweest, gestraald en netjes en professioneel gespoten.  Waar nodig was er aan de auto gelast. Alles was heel zorgvuldig gedaan en de bodem zag er perfect uit. De gemonteerde pilote velgen waren mooi en goed en ook  rood gespoten, zoals bij het origineel hoort.  De auto had vele jaren stil gestaan. De accu ontbrak en de nieuwe kabelboom was lang niet overal aangesloten.  Er was wel een nieuwe benzinetank gemonteerd. De auto was geheel nieuw gestoffeerd en bekleed en voorzien van een nieuwe hemelbekleding.  Alleen de techniek was zeer twijfelachtig. Daar zou nog heel wat aan moeten gebeuren.  Ook stond de auto nog niet op kenteken.  We besloten de auto te kopen, beide partijen ondertekenden het contract en ik betaalde de heer Gielen. Vanaf vrijdag 14 juli 2023 bezat onze sleutelclub de zeldzame 11C.  Ik was direct helemaal weg van die prachtige, grote en hoog bejaarde Traction. Onderweg naar huis gaf ik aan dat ik de auto zelf wel wilde kopen en ieder zijn aandeel terug wilde betalen. Alle te maken kosten zouden vervolgens voor mij zijn. Er werd op een heel prettige manier met alle sleutelvrienden overlegd en ieder was akkoord.  Afgesproken  werd dat, als ik de auto snel weer zou willen doorverkopen als hij klaar zou zijn, ik hem eerst aan de sleutelclub zou aanbieden voor de prijs die hij na voltooiing gekost zou hebben. Aan het einde van het project bleek dit meer dan het dubbele van de aanschafprijs te zijn.  Maar de zeldzame Commerciale was en is dat zeker waard.

Enkele afbeeldingen van de 11 Commerciale uit de jaren '30 van de vorige eeuw. Rechts boven zoals op de originele folder. Meer informatie over de originele folders: zie de sub pagina "foto's van andere vooroorlogse Commerciales". Dit type met de dubbele achterklep is van 1938 tot en met 1941 verkocht. Weinig exemplaren hebben de Tweede Wereldoorlog overleefd. De meeste zijn door intensief gebruik bij een bedrijf of boerderij helemaal afgereden en versleten en gesloopt of ze zijn door de Duitsers geconfisqueerd tijdens de oorlog. In heel Europa zijn er weinig over. Nederland telt er slechts drie die op kenteken staan, inclusief mijn exemplaar. 

De auto had origineel zwarte hemelbekleding van kunststof, kunstleer op de stoelen en uitneembare bank en een linoleum vloerbedekking. In de vloer zat rechts in het midden een afvoerputje. Als er kleinvee vervoerd was, kon de plas en poep bij het schoon spuiten van het interieur door het afvoerputje de auto verlaten.  De rechter voorstoel was opklapbaar. Daar kon de laadruimte mee vergroot worden, maar er kon ook een weegschaal een plaatsje vinden.  In mijn gerestaureerde auto is nu stoffen bekleding en vloerbedekking aangebracht, zoals in een Familiale. Ook de hemelbekleding is nu lichtgrijs en van stof.  De nieuwe vloerbedekking bedekt het nog altijd aanwezige afvoerputje.

De vooroorlogse 11 Commerciale heeft een dubbele achterklep. De onderste achterklep hangt aan verstelbare kettingen. Een achterbumper die uit twee delen bestaat, is noodzakelijk wanneer de klep in de bijna horizontale stand staat. Doordat de scharnieren aan de bovenzijde open zijn, kan de klep in zijn geheel worden uitgenomen.  In het achterste deel van de kofferbak zit een stevige stang, waaraan houten balken gehaakt kunnen worden. Zo kan bijv. een wijnvat naar binnen worden gerold.  De bovenste achterklep scharniert naar boven langs schuivende steunen die in de bovenste stand gefixeerd kunnen worden met twee uitschuifbare vergrendelingen. Het werkt weer geheel zoals het vroeger was. Op de bodem van de bagageruimte ligt een houten vlonder die uit twee aparte delen bestaat. Het achterste deel heeft origineel scharnieren om het op te klappen tegen de achterbankleuning. Als de achterbank verwijderd is, kan het uitneembare voorste deel van de houten vloer aangebracht worden. Dit sluit aan bij de voorstoelen. Bij mijn auto is de achterste vlonder uit 1938 nog aanwezig, de voorste niet meer. Er zijn tekeningen van, dus wellicht kan ik dat deel eens namaken van nieuw hout. 

Na de oorlog is de productie van de 11 C in 1953 hervat. De nieuwe exemplaren hadden één grote achterklep en ze verschilden op veel meer punten.  Deze auto's zijn ook veel minder zeldzaam dan de vooroorlogse.  

De afmetingen van de Citroën 11 Commerciale uit 1938.  

Spoorbreedte voor: 1,494 m, spoorbreedte achter: 1,470 m. Wielbasis: 3,270 m. Leeg gewicht: 1130 kg. Bandenmaat: 185 x 400.  Topsnelheid: 105 km/u .

Oorspronkelijk had de auto het Franse kenteken 753 F04. Departement 04 was Alpes-de-Haute-Provence. De plaat hangt aan de muur in mijn garage. Tientallen jaren geleden is de auto naar Nederland gekomen. Hij was in slechte staat en de eerste Nederlandse eigenaar heeft hem nooit gerestaureerd en op kenteken gezet. De heer Gielen kocht hem meer dan twintig jaar geleden voor zijn vrouw, die de traction een erg leuke auto vond. Aanvankelijk heeft de heer Gielen de restauratie voortvarend opgepakt, maar na het overlijden van zijn vrouw stond de 11 C vele jaren onvoltooid stil. 

Van juli 2023 tot en met december 2024 is er door de "sleutelclub Abbenes" hard gewerkt om de auto technisch in orde te maken. Het hele proces is te veel omvattend voor de website. Daarom enkele voorbeelden. 

Het in orde maken van de auto is op te splitsen in twee fasen:

a. De eerste periode, waarbij de auto zo veel mogelijk technisch in orde gemaakt is voor het verkrijgen van een kenteken bij de RDW. Tevens zijn ontbrekende onderdelen gemonteerd.

b. De tweede fase na goedkeuring door de RDW en het verkrijgen van een kenteken.  Er bleken namelijk nog ernstige problemen te zijn met het koelsysteem en de versnellingsbak werkte nog niet helemaal goed. De auto remde soms onverwacht af en schakelde daarna niet naar de derde versnelling. De ontsteking was niet helemaal in orde, waarschijnlijk  o.a. door niet goed werkende distributie.

De startmotor was er slecht aan toe en werkte natuurlijk helemaal niet. De veren waren doorgeroest en er was nog veel meer ellende. Rechts de startmotor na volledige revisie

De versnellingsbak en drukgroep waren niet in orde.  Gedeeltelijke revisie. Van de bak moesten enkele onderdelen worden vervangen. De drukgroep is geheel vernieuwd. 

De cilinderkop wordt grondig gereinigd en voorzien van een nieuwe waterpijp. De radiateur wordt met diverse agressieve stoffen intern grondig schoon gemaakt.  Het motorblok wordt ook vanbinnen helemaal schoon gemaakt. De aftapopening wordt nog verder gereinigd dan wat al eerder gebeurd was. Aanvankelijk zat er een keiharde verstopping in en achter de aftapopening links onder het motorblok.  De koppakking en de uitlaatpakkingen worden vervangen voor nieuwe. De versnellingsbak blijkt verbrande koperen bussen te hebben . Deze worden vervangen en alle afstellingen worden opnieuw gedaan. Vervolgens wordt alles weer gemonteerd en krijgt de motor een nieuwe oliepeilstok. De oude zat verkeerd gemonteerd en er was aan gelast.  Er worden nieuwe bougies aangebracht.

Daarna gaat het distributiedeksel eraf en blijkt de ketting helemaal slap te staan. De tandwielen zijn beide versleten. Er worden nieuwe tandwielen, een nieuwe ketting en een kettingspanner gemonteerd. Vervolgens het deksel erop met een nieuwe pakking. Ook de waterpomp is vervuild en niet in orde. Er zit speling op. Reiniging en betere montage en reparatie van de waterpomp. Montage met twee nieuwe pakkingen. 

De uitlaat maakte veel geluid. In mei 2025 werd het erger. De pijp naast de demper bleek doorgeroest en de gaten werden steeds groter. Ik heb een nieuwe demper en achterste pijp en een nieuwe flenspakking gemonteerd.

De Traction Avant en andere oude Citroëns zijn ook een geliefd onderwerp voor mij om er aquarellen van te maken 

Jaap Hoek. Mailadres: jaaphoekds@gmail.com.